Hệ thần kinh đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa và phối hợp hoạt động của các cơ quan trong cơ thể con người. Trong chương trình Sinh học lớp 9, bài 5 sẽ giúp học sinh tìm hiểu sâu hơn về cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh, từ đó hiểu rõ hơn về bản thân và cách thức cơ thể hoạt động.
Cấu tạo của hệ thần kinh
Hệ thần kinh bao gồm bộ phận trung ương và bộ phận ngoại biên.
Bộ phận trung ương
Bộ phận trung ương gồm não bộ và tủy sống, có chức năng tiếp nhận và xử lý thông tin từ các bộ phận khác trong cơ thể, đồng thời gửi tín hiệu điều khiển hoạt động của chúng.
-
Não bộ: Nằm trong hộp sọ, được bảo vệ bởi lớp màng não và dịch não tủy. Não bộ gồm 3 phần chính: đại não, thân não và tiểu não.
- Đại não: Là phần lớn nhất của não bộ, gồm hai bán cầu não trái và phải, có chức năng điều khiển các hoạt động ý thức, tư duy, ngôn ngữ, trí nhớ,…
- Thân não: Nối liền tủy sống với các phần trên của não bộ, có chức năng điều khiển các hoạt động sống cơ bản như nhịp tim, hô hấp,…
- Tiểu não: Nằm phía sau thân não, có chức năng điều hòa, phối hợp động tác, giữ thăng bằng cho cơ thể.
-
Tủy sống: Nằm trong ống xương sống, được bảo vệ bởi lớp màng tủy. Tủy sống là đường dẫn truyền thông tin giữa não bộ và các bộ phận khác của cơ thể.
Cấu tạo não bộ
Bộ phận ngoại biên
Bộ phận ngoại biên gồm các dây thần kinh, là các sợi thần kinh nối hệ thần kinh trung ương với các cơ quan trong cơ thể. Dây thần kinh được chia thành 2 loại:
- Dây thần kinh não: Xuất phát từ não bộ, có 12 đôi, điều khiển các hoạt động của đầu mặt cổ và một số cơ quan nội tạng.
- Dây thần kinh tủy: Xuất phát từ tủy sống, có 31 đôi, điều khiển hoạt động của thân và các chi.
Chức năng của hệ thần kinh
Hệ thần kinh có 3 chức năng chính:
- Chức năng cảm giác: Tiếp nhận các kích thích từ môi trường bên ngoài và bên trong cơ thể. Ví dụ: Khi ta chạm vào vật nóng, các tế bào cảm giác trên da sẽ nhận biết kích thích nóng và truyền thông tin về tủy sống và não bộ.
- Chức năng phân tích: Phân tích các thông tin cảm giác nhận được, đưa ra quyết định và cách thức phản ứng. Trong ví dụ trên, não bộ sẽ phân tích thông tin nhận được và đưa ra quyết định là rụt tay lại để tránh bị bỏng.
- Chức năng vận động: Truyền lệnh từ não bộ hoặc tủy sống đến các cơ quan để thực hiện phản ứng. Tiếp tục với ví dụ, não bộ sẽ gửi tín hiệu đến các cơ ở tay để co lại, giúp ta rụt tay lại.
Hoạt động phản xạ
Vai trò của hệ thần kinh trong đời sống
Hệ thần kinh có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống con người:
- Điều hòa, phối hợp hoạt động của các cơ quan trong cơ thể: Nhờ hệ thần kinh, các cơ quan trong cơ thể hoạt động nhịp nhàng, đồng bộ, đảm bảo cho cơ thể hoạt động bình thường.
- Giúp con người nhận thức và phản ứng với thế giới xung quanh: Hệ thần kinh giúp ta nhìn, nghe, ngửi, nếm, cảm nhận được nóng lạnh, đau đớn,… Nhờ đó, con người có thể nhận biết và thích nghi với môi trường sống.
- Là cơ sở của các hoạt động tư duy, ngôn ngữ, trí nhớ, tình cảm,…: Hệ thần kinh là cơ sở vật chất của mọi hoạt động tâm lý, giúp con người có thể suy nghĩ, học tập, làm việc, giao tiếp,…
Một số bệnh lý thường gặp ở hệ thần kinh
Hệ thần kinh rất dễ bị tổn thương bởi các yếu tố như chấn thương, nhiễm trùng, độc tố,… Một số bệnh lý thường gặp ở hệ thần kinh:
- Tai biến mạch máu não: Xảy ra khi mạch máu não bị vỡ hoặc tắc nghẽn, khiến não bộ bị tổn thương.
- Viêm màng não: Màng não bị viêm do vi khuẩn hoặc virus tấn công.
- Bệnh Parkinson: Rối loạn thoái hóa thần kinh, gây ra các triệu chứng run, cứng cơ, khó khăn trong vận động,…
- Bệnh Alzheimer: Rối loạn thoái hóa thần kinh, gây ra các triệu chứng suy giảm trí nhớ, mất định hướng, sa sút trí tuệ,…
Bệnh lý hệ thần kinh
Kết luận
Giải Sinh 9 Bài 5 cung cấp cho học sinh kiến thức cơ bản về cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh, từ đó hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ hệ thần kinh. Bài viết cũng đề cập đến một số bệnh lý thường gặp ở hệ thần kinh, giúp người đọc có thêm kiến thức để phòng ngừa và điều trị bệnh.
FAQ
1. Hệ thần kinh được chia làm mấy bộ phận?
Hệ thần kinh được chia thành 2 bộ phận: bộ phận trung ương và bộ phận ngoại biên.
2. Não bộ gồm những phần nào?
Não bộ gồm 3 phần chính: đại não, thân não và tiểu não.
3. Hệ thần kinh có bao nhiêu đôi dây thần kinh?
Hệ thần kinh có 43 đôi dây thần kinh, gồm 12 đôi dây thần kinh não và 31 đôi dây thần kinh tủy.
4. Vai trò của hệ thần kinh là gì?
Hệ thần kinh có vai trò điều hòa, phối hợp hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, giúp con người nhận thức và phản ứng với thế giới xung quanh, là cơ sở của các hoạt động tư duy, ngôn ngữ, trí nhớ, tình cảm,…
5. Làm thế nào để bảo vệ hệ thần kinh?
Để bảo vệ hệ thần kinh, chúng ta cần: đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông, tránh các chấn thương vùng đầu, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, tránh sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,…
Bạn cần hỗ trợ?
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hoặc cần hỗ trợ thêm về giải bài tập, vui lòng liên hệ với chúng tôi:
Số Điện Thoại: 02033846993
Email: [email protected]
Hoặc đến địa chỉ: X2FW+GGM, Cái Lân, Bãi Cháy, Hạ Long, Quảng Ninh, Việt Nam.
Chúng tôi có đội ngũ chăm sóc khách hàng 24/7.